Lymfoedeem is een abnormale ophoping van eiwitten en vocht in het lichaamsweefsel. Dit is het gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Lymfoedeem ontstaat vaak geleidelijk en kan een chronisch karakter krijgen.
Lymfoedeem kan aangeboren zijn (primair lymfoedeem) of verworven als gevolg van een andere aandoening (secundair lymfoedeem). Bekende vormen van secundair lymfoedeem zijn het armlymfoedeem na een borstoperatie met okselklierverwijdering of het beenlymfoedeem na bijvoorbeeld een gynaecologische operatie. Patiënten die na een operatie radiotherapie en/of chemotherapie ondergaan, hebben een grotere kans op het ontwikkelen van lymfoedeem.
De klachten die kunnen ontstaan bij lymfoedeem zijn: pijn, vermoeidheid, gespannen en zwaar gevoel, zwelling, beperkingen in bewegingen en beperkingen in dagelijks functioneren.

De behandelmogelijkheden van de oedeemfysiotherapeut

Genezing van lymfoedeem is door de behandelaar niet altijd mogelijk. De behandeling is voornamelijk gericht op het terugdringen of het niet doen toenemen van oedeem.
Tevens is de beweging in de behandeling van groot belang: juist de bewegingsbeperkingen die vaak gepaard gaan met kracht- en functieverlies, kunnen door de oedeemfysiotherapeut worden begeleid naar optimaal functioneel herstel. Doel is het normaal functioneren van de ledematen zo goed mogelijk te herstellen.

De oedeemfysiotherapeutische behandelmogelijkheden bestaan uit:

• voorlichting/adviezen
• manuele lymfedrainage (MLD) met als doel de afvoer van lymfevocht te bevorderen
• zwachtelen heeft als doel om de omvang van het oedeem te verminderen en de bereikte omvangvermindering te onderhouden zolang er geen elastische kous is
• oefentherapie, houding- en bewegingsadviezen
• het begeleiden bij, of zelf aanmeten van een therapeutisch elastische kous (TEK). Dit is gebruikelijk bij de behandeling van lymfoedeem indien een stabiele situatie is ontstaan
• eventueel ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen
• naast oefentherapie ter oedeemreductie leidt oefentherapie tot het verminderen van beperkingen op activiteiten niveau (mobiliteit, spierkracht) en begeleiden op participatieniveau (belasting – belastbaarheid). Door onze kennis van inspanningsfysiologische parameters is juist de oedeemfysiotherapeut in staat de patiënt te begeleiden naar een zo hoog mogelijk participatieniveau en daarmee naar een optimale kwaliteit van leven.

De behandeleffecten/ doelstellingen

De gekozen behandeling en de uiteindelijke behandeleffecten zijn afhankelijk van de ernst, oorzaak en duur van het oedeem. De behandeleffecten zijn doorgaans:
• omvangvermindering
• spanningsafname
• pijnvermindering
• functieverbetering
• kracht-, coördinatie- en bewegingsverbetering.
• afname van infectiekans.

Aanmeten Therapeutisch Elastische Kousen (TEK)

TEK’s (compressiekousen) geven uitwendige druk op (delen van) het been of de arm. Door de gecontroleerde druk wordt het terugstromen van het vocht naar de lymfe- en bloedvaten gestimuleerd. Zo wordt oedeem en de gevolgen van langdurig oedeem voorkomen, verminderd en bestreden.

De juiste kous voor elke klacht

Voor het aanmeten en leveren van TEK’s kunt u bij onze collega Jeanine terecht. Zij kan voor u de juiste keuze maken uit tal van maten en kousen bij verschillende gerenommeerde fabrikanten. De eigenschap van de kous bepaalt de mate waarin de kous oedeemvorming tegenhoudt en kan voorkomen. Jeanine vertelt u er graag meer over.